Een effectief schoolbeleid voor mobiele telefoons: Een gids

Het is weer een behoorlijk actueel thema nu er weer proefballonnen worden opgelaten in Den Haag. De opiniepagina’s van de kranten stromen weer vol met voor- en tegenstanders. In dit blog geen mening maar wel aanknopingspunten om er op school mee aan de slag te gaan! Hoe is de stemming bij jou op school? Meeste stemmen gelden en iedereen mag het zelf bepalen? Dat kan nogal eens voor onduidelijkheid zorgen en daar zouden leerlingen zomaar eens misbruik/gebruik van kunnen maken.

TeacherTapp vroeg afgelopen jaar twee keer naar de meningen van docenten hierover. Door alle aandacht lijkt er een vibe shift gaande naar verbieden. Tijd om hier binnen school eens stapsgewijs mee aan de slag te gaan.

Stap 1 – mijn eigen relatie met mijn mobiel

Het is goed om met elkaar als collega’s helder te hebben welk standpunt de school inneemt. Hierover zul je met elkaar in gesprek moeten. Om dat gesprek goed te kunnen voeren is het heel handig en verstandig om eerst eens goed je eigen relatie met je mobiel onder de loep te nemen. Heb jij een gezonde relatie met je telefoon? Ken jij hem of haar van binnen en van buiten en weet je precies waarom jij je telefoon hebt en wat de meerwaarde is? Mocht je wat meer achtergrond willen hebben over je eigen relatie dan zou je het volgende filmpje van de Universiteit van Nederland eens kunnen bekijken Ben jij verslaafd aan je telefoon? Of luister naar deze podcast serie Altijd aan! Van Human een driedelige serie waarin studenten van de Bildung academie een week een digitale detox nemen, een week lang leggen ze hun smartphone weg en ze delen hun ervaringen in de podcast. Neem als laatste nog even de tijd om je digitale balans te checken, doe hier de zelftest. Nu je de tijd genomen hebt om je eigen relatie met je mobiel te bekijken is het tijd voor de volgende stap.

Stap 2 – Wordt de smartphone gebruikt om mee te leren?

Hoe zien de leermiddelen van je leerlingen eruit? Maken jullie op school gebruik van digitale middelen? Gebruiken leerlingen hier een device bij? Hebben ze die zelf of zijn er computerlokalen die je moet reserveren of zijn er laptopkarren? Wat is de staat van deze apparaten? Zijn ze altijd beschikbaar of moet je weken van te voren het lokaal reserveren en is het dan nog maar de vraag of alle computers het doen? Of hebben leerlingen wel een eigen device maar is die nooit opgeladen want ze gebruiken hem toch bijna nooit in de klas? Hoe zien de lessen eruit? Is er veel ruimte voor zelfstandig werken door de leerlingen of zijn veel lessen docent-gestuurd met veel instructie? Wellicht is er veel interactie in de les met wisbordjes, samenwerken of worden er online toepassingen gebruikt om kennis te delen en op te halen bij de leerlingen. Kortom, wordt er op school gebruik gemaakt van technologie om het leren van de leerlingen te bevorderen? Als er standaard geschikte devices zijn voor de leerlingen dan zou je je kunnen afvragen wat de meerwaarde van de mobiele telefoon nog is.

Stap 3 – bespreek het met je leerlingen!

Hoe staan je leerlingen er eigenlijk in? Waar gebruiken ze die telefoon eigenlijk voor? Wat doen ze allemaal en waar staat dat voor? Als je zelf geen kinderen hebt in de (VO) schoolgaande leeftijd dan is het misschien lastig voor te stellen hoeveel communicatie er eigenlijk via dat mobieltje gaat. Niet om te bellen, alles gaat via App of DM. Om het gesprek te starten kun je kijken naar het resultaat van het profielwerkstuk van Iris van ’t Hof: Afgehaakt – een documentaire over smartphone verslaving. (15min). Of kijk deze aflevering van NOSop3  – waarom maken apps ons verslaafd? (4min).

 

https://youtu.be/bBBaUxo3J_M

Hoe zouden leerlingen zelf hun relatie met hun telefoon omschrijven? Hoeveel schermtijd hebben ze? Hebben ze thuis afspraken gemaakt over het gebruik van hun telefoon? Hoe ervaren ze het kijken naar deze reclame van Interpolis? Mis Niks (4min20) Als mentor zijn deze activiteiten prima in te zetten maar ook als vakdocent kun je het gesprek aangaan met je leerlingen. Wellicht gebruik je een andere invalshoek. Kijk bij Engels The Social Dilemma en laat leerlingen in het Engels hun idee naar aanleiding van deze documentaire delen.

Bekijk bij aardrijkskunde eens wat er eigenlijk allemaal voor grondstoffen in dat toestel zitten en waar die grondstoffen vandaan komen. Gebruik hiervoor deze mooie site van NOS op 3. Heb het bij economie eens over de kosten en de baten van gratis apps. Gebruik dit filmpje van ACM Consuwijzer als startpunt (1min47). Ook de afleveringen van Bait zijn goede gespreksstarters om eens de diepte in te gaan, wie zijn de daders, wie zijn de internetcriminelen? Hoe ziet een clickfarm eruit? Bij een aantal andere vakken zou je ook de telefoon en het telefoongebruik eens flink aandacht kunnen geven, wat dacht je van het bouwen van je eigen app bij informatica of wiskunde? Ontwerp en maak je eigen telefoonhoesje bij de creatieve vakken en bij muziek componeer je je eigen ringtone met behulp van de geluidjes die de telefoons van klasgenoten maken. Speel het ganzenbordspel van ikbenoffline.nl

Stap 4 – neem ouders mee

Ouders zijn een belangrijke partner als het gaat om het telefoongebruik bij leerlingen. Daarom is het ook goed om met hen het gesprek te organiseren. Organiseer een inloop-avond waarbij middels prikkelende stellingen ouders en docenten met elkaar het gesprek aan kunnen gaan. Of daag ouders uit om eerlijk antwoord te geven op deze 15 stellingen (link naar Socrative) die uit het boek Ik maak het uit! komen. Hoe gaat dat thuis eigenlijk met de mobiele telefoon? Zijn daar goede afspraken gemaakt? Hoe hebben ouders eigenlijk contact met hun kinderen?

Organiseer een ouderavond of laat bijvoorbeeld Bureau Jeugd & Media die verzorgen. 

Uit onderzoek van TeacherTapp komt naar voren dat de meeste telefoontjes die leerlingen tijdens de schooldag krijgen, van hun ouders komen.

Stap 5 – Leg vast, borg en houd je aan de afspraak!

Nu alle partijen gesproken zijn is het goed om de gemaakte afspraken vast te leggen en je daar ook aan te houden. De afspraken laten geen ruimte voor onduidelijkheid en ook voor het niet houden aan de afspraken zijn van te voren consequenties besproken. Communiceer dit breed en deel dit dan ook met nieuwe collega’s die komen werken. Waarom doen we het op deze manier? Omdat we daar uitgebreid over gesproken hebben en afspraken hebben gemaakt. Lukt het niet om je als docent aan de afspraken te houden? Vraag dan hulp en voer het gesprek maar ga niet als piraat als enige je niet aan de afspraak houden omdat jij geen last hebt van de mobieltjes, of ze mogen bij jou wel muziek luisteren. Dat maakt je wellicht even een ‘leuke’ docent maar een collegiale collega vertoont ander gedrag.

Zorg bij het maken van je beleid dat je alle onderdelen van het onderstaande Knoster model afdekt. 

knoster model voor verandering
knoster model voor verandering

Wat is jullie visie omtrent telefoongebruik in de klas. Zonder deze visie is er verwarring onder leerlingen en docenten. 

Heeft het docententeam de competencies om telefoongebruik te verbieden of anderzijds zinvol in te zetten. Moet hier nog op getraind worden? 

Begrijpen de leerlingen en docenten de stimulus en staan de neuzen in dezelfde richting? Stappen 1, 2 en 3 kunnen hierbij helpen. 

Hebben de docenten de middelen om telefoons te verbieden? Wat gebeurd er wanneer leerlingen de telefoons toch gebruiken? Staan docenten er dan alleen voor? Zijn er telefoontassen in elk lokaal aanwezig of komt er een andere oplossing? Zonder middelen vergroot je de frustratie onder je welwillende docententeam. 

En als laatste maak een actie plan. Vanaf wanneer gaan de nieuwe regels in? Hoe wordt de visie verspreid? 

Een werkvorm om dit plan te maken kan zijn om onderstaande poster uit te printen op A3 en per onderdeel na te denken over welke consequenties dit heeft per doelgroep. Klik op de hotspots voor voorbeelden. 

Download printversie

knoster model impact plan

Schoolleiding geeft docententeam rugdekking en ondersteuning bij het verbieden van telefoons door gesprekken aan te gaan met ouders, leerlingen die regelmatig de regels overtreden. 

Alle mentoren voeren gesprekken met leerlingen over hun telefoongebruik om bewustwording te creëren bij de leerlingen. 

Docent x maakt lesbrief voor mentoren om gesprek over telefoongebruik en plan van de school te voeren. 

Ouderavond waar de nieuwe visie op telefoongebruik wordt gedeeld met de ouders.

Intervisie club wordt opgezet van docenten die elkaar kunnen ondersteunen bij het handhaven van de nieuwe regels. 

Docenten in intervisieclub krijgen tijd om elkaars lessen te bezoeken. 

Schoolleiding deelt actieplan stemt actieplan af met leerlingen, docenten en ouders. 

Daarna is het zaak om de visie, plannen en verantwoordelijkheden helder te communiceren en uit te voeren. Of de overheid de scholen iets gaat opleggen of niet is het inmiddels wel duidelijk dat scholen hier kleur moeten gaan bekennen en een standpunt innemen. 

Foto van Rhea Flohr

Rhea Flohr

Rhea Flohr is zelfstandig onderwijsadviseur. Scholen vragen haar om advies bij het inzetten van BYOD, bij het vormen van een club iCoaches binnen het bestuur en bij het vormgeven van digitale geletterdheid in het onderwijs. Samenwerken en ervaringen met elkaar delen zodat je van elkaar kunt leren is erg belangrijk voor de snel veranderende wereld om ons heen. Daarom deelt Rhea haar kennis graag hier en verbindt ze graag collega’s met elkaar.

Inhoud

Recente blogs

Verder op Voor de klas