Op veel scholen staat internationalisering sinds de uitbraak van corona stil. En dat is begrijpelijk: als je als team een mooie aanpak hebt ontwikkeld, dan wil je daar aan vasthouden. Daarnaast heb je nog duizend dingen aan je hoofd en is het aanpassen van je aanpak op internationalisering niet wat bovenaan je lijst staat. Maar dat neemt niet weg dat internationalisering op pauze zetten zorgelijk is. En onnodig.
“Nederlandse scholen annuleren uitwisseling China.” Eén jaar geleden werd het landelijk nieuws: ons advies aan scholen om niet op uitwisseling naar China te gaan werd door de media opgepikt. De weken erna werd duidelijk dat corona een wereldprobleem zonder grenzen was. En met de wereld stond ook het landschap van internationalisering op zijn kop, want internationale mobiliteit kwam abrupt tot een einde. De vraag die op scholen rees:
hoe richt je internationalisering in als je niet op reis kunt?
De meeste scholen wachten af
Het antwoord van veel scholen op die vraag luidt: niet. Veel scholen hebben internationalisering op ‘pauze’ gezet in de hoop dat de pandemie niet lang meer duurt en het programma weer snel opgestart kan worden. Begrijpelijk; dit zijn projecten waar coördinatoren en docenten bloed, zweet en tranen in hebben zitten. Contacten opbouwen met scholen in het buitenland is intensief en vraagt veel uren. Een betekenisvolle, duurzame uitwisseling ontwikkelen eveneens. Dat scholen geen alternatief programma opstarten is niet alleen omdat ze niet weten hoe. Het is omdat het opstarten van een nieuw programma voor veel scholen voelt alsof ze afscheid moeten nemen van wat er al staat. Daarnaast hoopt natuurlijk iedereen dat de pandemie snel verdwenen is en en zijn de uitdagingen voor docenten om het reguliere onderwijs door te laten lopen bepaald niet mis.
Wat leerlingen en studenten ondertussen missen
Maar wanneer is de epidemie voorbij? En zelfs als Covid-19 de wereld uit is, is dan alles direct weer zoals het was? Of is internationalisering op een aantal vlakken definitief veranderd? Eén ding is zeker: als je de pauzeknop ingedrukt laat, missen leerlingen en studenten een hoop. Ze werken weinig of helemaal niet aan hun interculturele vaardigheden. Ze missen ontmoetingen met leeftijdsgenoten uit andere culturen en ervaringen die ervoor zorgen dat ze andere perspectieven leren kennen. Leerlingen en studenten missen essentiële ervaringen die hun wereld groter maken, juist in een tijd waarin hun wereld al zo klein geworden is.
Wereldburgerschap is nog belangrijker geworden
Op veel scholen is het onderwijs door de pandemie een stuk minder internationaal geworden. Tegelijkertijd komt de onderlinge afhankelijkheid tussen landen wereldwijd juist nu steeds duidelijker naar voren. Die onderlinge afhankelijkheid vergroot de behoefte aan wereldburgers met interculturele vaardigheden. Daarnaast is er een aantal prominente wereldleiders dat verschillen tussen mensen benadrukt, waardoor mensen van elkaar vervreemden. Betekenisvol contact tussen mensen met verschillende achtergronden kan deze tendens tegengaan en is daardoor in het huidige wereldklimaat des te belangrijker.
Hoe internationalisering ook anders (digitaal) kan
Om toch samen met leerlingen en studenten te kunnen werken aan wereldburgerschap zijn er gelukkig veel digitale alternatieven. Denk aan eTwinning en aan Globi’s digitale uitwisselingen met China (met Sino-Talent) en India (met Eumind). Natuurlijk, een digitale ontmoeting is niet hetzelfde als een ontmoeting in het echt. Maar online internationalisering is, mits goed uitgevoerd, geen slap aftreksel: leerlingen leren open te staan voor wat ‘anders’ is, maken kennis met nieuwe perspectieven, ontdekken overeenkomsten met leeftijdsgenoten aan de andere kant van de wereld en verrijken hun wereld. Daarnaast leren leerlingen hoe ze digitaal communiceren met andere culturen: een vaardigheid die voor velen onmisbaar is als ze straks aan het werk gaan.
Coronageneratie
Leerlingen en studenten hebben geen makkelijke tijd nu corona door het land waait. Veel leerlingen zitten niet lekker in hun vel en veel studenten ervaren in deze tijd meer sociaal-emotionele problemen en eenzaamheid. En met het op stil zetten van internationalisering lopen zij ook een stuk interculturele en internationale ontwikkeling mis. De gedachte dat ze dit snel hebben ingehaald wanneer ze weer op uitwisseling gaan, is een risicovolle. Mobiliteit lijkt niet meer terug te komen zoals het er voorheen was; een reis naar het buitenland zou voor deze generatie wel eens geen mogelijkheid meer kunnen zijn.
Online de wereld over
Je internationaliseringsprogramma in de ijskast zetten, is bovendien ook niet nodig. Communiceren met mensen over de grens is nog nooit zo eenvoudig geweest als in dit digitale tijdperk. Met een online aanpak kun je er nog steeds voor zorgen dat leerlingen en studenten kennis maken met andere perspectieven in en op de wereld. Daarnaast speelt een online aanpak in op de vaardigheden waar de toekomst om vraagt: digitaal intercultureel communiceren.
Maar leerlingen en studenten zijn schermmoe. Toch?
Nog meer schermtijd: daar zitten leerlingen en studenten toch niet op te wachten? Dat is een uitspraak waar we bij Globi onze vraagtekens bij zetten. Want is het niet zo dat ze, na het online studeren, de telefoon pakken om op Whatsapp of Snapchat te communiceren met vrienden? Of om door Instagram te scrollen en filmpjes te kijken op TikTok? Wat leerlingen en studenten beu zijn, zijn de opdrachten en ‘alles dat moet’. Als iets leuk en interactief is, is die extra schermtijd voor hen geen probleem.
Laten we het leuk houden, want in het ‘leuke’ zit het ‘leren’
En daar zit hem de kern: online interactie met leeftijdsgenoten uit andere culturen is leuk. Het is een welkome afwisseling tussen alles wat moet gebeuren. Het is verrassend, wekt nieuwsgierigheid op en zorgt ervoor dat leerlingen en studenten leeftijdsgenoten uit andere culturen ontmoeten. Het brengt verwondering en energie en zorgt ervoor dat leerlingen en studenten ook weer met een frisse blik naar de rest van hun werk kunnen kijken.
Voorbeelden waarvan je de digitale vruchten plukt
Leerlingen en studenten zijn er dus bij gebaat dat internationalisering doorgaat, ook als internationale mobiliteit niet mogelijk is. En natuurlijk begrijpen wij ook dat een digitale, interculturele ontmoeting in eerste instantie minder aanspreekt dan daadwerkelijk op reis gaan. Maar als Globi zijn we overtuigd van de opbrengsten van digitaal internationaliseren, mits je dit goed aanpakt. Daarnaast lijkt deze periode ons het uitgelezen moment om je hele aanpak op internationalisering eens goed onder de loep te nemen. Ons advies aan scholen luidt daarom:
- Breidt uit wat wel kan (online)Heb je al een online uitwisseling lopen? Kijk dan hoe je daar nog meer uit kunt halen. Zo hebben verschillende scholen die via Eumind digitaal uitwisselen het aantal projecten uitgebreid. Maar ook kun je kijken of je het aantal contactmomenten met India binnen een project kunt verhogen, om de interactie te verhogen. Heb je nog geen digitaal uitwisselingsprogramma? Dan is dit het moment om te kijken welke online uitwisselingen goed binnen jullie aanpak zouden passen. Zo hebben verschillende scholen (waaronder het Ichtus College in Veenendaal) die via ons uitwisselen met China een online uitwisselingsprogramma (SinoTalent) in hun programma opgenomen waarmee ze het contact met China en de connectie met de Chinese cultuur kunnen behouden.
- Breng jullie internationalisering een niveau hogerOok kun je deze periode gebruiken om je hele aanpak op internationalisering te versterken. Om de fundering goed te leggen en verbindingen te maken tussen activiteiten en vakken. Oftewel, om internationalisering op te nemen in de kern van je onderwijs en een doorlopende leerlijn internationalisering en wereldburgerschap te ontwikkelen. We hebben een handige gratis tool die je hierbij kan helpen: de wereldwijzer. En kijk ook eens naar het nieuwe adviestraject dat we ontwikkeld hebben om scholen hierbij te ondersteunen. Goed om te weten: de IFO-subsidie, die je nu kunt aanvragen, kun je precies voor dit doel inzetten.
