Filmselectie Keti Koti: herdenk & vier de verbroken ketenen

Kies een film of docu om in aanloop naar 1 juli in de klas te kijken. Want op die dag in 1863 schafte Nederland na ruim 200 jaar de slavernij af in Suriname en de Nederlandse Antillen. Deze films voor het po en vo/mbo kijk je gratis.

Over Keti koti

Tijdens Keti Koti (Sranantongo) of Kadena Kibra (Papiaments) op 1 juli herdenken en vieren we de afschaffing van de slavernij in de toenmalige koloniën Suriname en de Caraïbische eilanden Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten. Gehuld in traditionele kleding vieren Surinamers en Antilianen dat op 1 juli 1863 de ketenen van hun tot slaaf gemaakte voorouders zijn gebroken.

Echter wordt 1873 gehanteerd als het jaar waarin er een einde kwam aan de slavernij in de Nederlandse koloniën. De verklaring dat het grote herdenkingsjaar plaatsvindt in 2023 -150 jaar later - is dat de afschaffing in fases gebeurde. In 1814 werd de handel in slaven al verboden, in 1860 kwam er een einde aan de slavernij in Nederlands-Indië en in 1863 werd de wet van kracht waarmee slavernij ook in Suriname en het Caribisch gebied werd afgeschaft. Maar in die wet stond wel dat de slaven op de plantages in Suriname nog tien jaar onder toezigt van den Staat bleven vallen. Dat betekende dat ze, weliswaar betaald, gedwongen werden om nog tien jaar op de plantages te blijven werken. Tot 1873 dus.

Vieren van vrijheid, gelijkheid en verbondenheid

Aandacht besteden aan Keti Koti is bijdragen aan een gelijkwaardige samenleving, want tot voor kort was slavernij een onderbelicht onderdeel van de Nederlandse geschiedenis. Tijdens Keti Koti staan we stil bij het verleden en kijken vooruit naar de toekomst, en vieren vrijheid, gelijkheid en verbondenheid. Er komen steeds meer festivals en scholenprogramma's rondom Keti Koti bij. Op zoek naar een goede bron over het koloniaal verleden van Suriname en de Antillen (maar ook West Afrika)? Bekijk het lesmateriaal Keti Koti Junior (po groep 6-8 en vo 1-5) van NiNsee i.s.m. Wereldmuseum Junior.

"We moeten deze historie niet met suikerlaagjes bedekken, want mensen moeten weten wat er is gebeurd"
- Typhoon in Amsterdam, Sporen van suiker

Dit is Keti Koti

Uitleggen wat Keti Koti inhoudt in de klas? Bekijk de les op LessonUp van Beeld & Geluid met de antwoorden in quizvorm, geschikt voor het po groep 7-8 en het vo (incl. so) jaar 1-3.

Let op! Om de fragmenten te kunnen bekijken, dien je eerst ingelogd te zijn op de website van Beeld & Geluid. Een account maak je gratis aan.

Korte films po bovenbouw

• Zandanimatie Tropenmuseum I 4,5 minuut I Groep 6-8 I Gratis lesmateriaal

Beeldschone zandanimatie (door Gert van der Vijver) over het koloniale verleden én het waarom van de diversiteit aan bevolkingsgroepen in Suriname.

• Kofi's Tori I 4 afleveringen, 11-15 min I Groep 7-8 | Gratis lesmateriaal

In flitsende vlogs deelt de 14-jarige tot slaaf gemaakte Kofi zijn leven op een Surinaamse plantage. Veel van zijn belevenissen zijn gebaseerd op bronnen uit die tijd.

• Kinderen van Mavungu | 4 afleveringen, 17 min | Gratis lesmaterialen

Kinderen van Mavungu volgt Yoseva (14), Kenny (13) en Maticha (14) in hun laatste jaar van de basisschool in het Surinaamse dorp Pikin Slee. Elke aflevering begint met een tori – een traditioneel verhaal waarin cultuur, natuur en tradities worden doorgegeven van generatie op generatie.

Kort & gratis films vo/mbo

• Kofi's Tori I 4 afleveringen, 11-15 min I vo 1-2 | Gratis lesmateriaal

In flitsende vlogs deelt de 14-jarige tot slaaf gemaakte Kofi zijn leven op een Surinaamse plantage. Veel van zijn belevenissen zijn op bronnen uit die tijd gebaseerd. Sluit aan bij Geschiedenis, Maatschappijleer en Burgerschap.

• De reis van de Indiërs | 3 afleveringen, 9 min. | vo 1-6

In deze driedelige documentaire reist Narsingh Balwantsingh naar India en Suriname waar zijn familie als contractarbeiders de plaats innamen van de tot slaaf gemaakten op de suiker- en koffieplantages.

• Suikerstad I 4 min. I vo 1-6, mbo 1-4

Korte film waarin woordkunstenaars de vragen rondom de afschaffing van de slavernij proberen te beantwoorden. Past binnen Nederlands en de kunstvakken.

• Typhoon - We zijn er | 5 min. I vo 3-6, mbo 1-4 I Gratis lesmateriaal

Edison-winnende muziekvideo waarin rapper Typhoon in de huid van een tot slaaf gemaakte stapt. Geschikt voor Geschiedenis, Maatschappijleer, Nederlands, Burgerschap en de kunstvakken.

Extra lesmateriaal: Wij slaven van Suriname

Tip voor docenten Nederlands & Geschiedenis: Anton de Kom beschreef in Wij slaven van Suriname (1934) voor het eerst de Surinaamse geschiedenis vanuit een antikoloniaal gezichtspunt.  les in LessonUp (havo, vwo jaar 4-6)  van Beeld & Geluid staan uiteenlopende beeldfragmenten (o.a. Arjen Lubach) klaar waarmee je het boek tot leven brengt binnen een hedendaagse context.

Gratis docu's vo/mbo

• Moeder Suriname | 71 min. | vo 1-6

Een aangrijpende documentaire die het levensverhaal vertelt van een Surinaamse wasvrouw, dat zich uitstrekt van de afschaffing van de slavernij in 1863 tot de Surinaamse onafhankelijkheid in 1975.

• Nieuw licht: Het Rijksmuseum en de slavernij | 55 min. I vo 3-6, mbo 1-4 | Gratis lesmateriaal

Documentaire over de samenstelling van de eerste tentoonstelling in het Rijksmuseum over slavernij en het kolonialisme.

• Andere tijden: Leven in koloniaal Suriname I 30 min. I vo 1-4, mbo 1-2 I Gratis lesmateriaal

Ondersteund door bijzondere archiefbeelden vertellen inwoners van Suriname over hun leven na de onafhankelijkheid.

• Soso Lobi: Nothing but love | 44 min. | vo 3-6, mbo 1-4

Documentaire waarin vooroordelen over Surinaamse mannen die een relatie aangaan met Nederlandse stagiaires aan het licht komen. Waar komt het beeld van 'stagiairejagers' vandaan?

Films vo/mbo

• Vrede, herinneringen aan Anton de Kom | 42 min I po 7-8, vo 1-6, mbo 1-2

Drie kinderen van Anton de Kom, een Surinaamse antikoloniale schrijver, activist en verzetsman, delen verhalen over hun vader en het bijzondere leven van hun gezin.

• Sporen van Slavernij | 4 afleveringen, 45 min. | vo 3-6, mbo 1-4

Volg de reis van vier bekende Nederlanders die langs plekken gaan waar hun voorouders hebben geleefd tijdens de slavernij in Suriname en op de Caribische eilanden.

• Slavernij en wij | 3 afleveringen, 40 min. | vo 3-6, mbo 1-4

Deze driedelige documentaire vertelt de moedige verzetsverhalen over de tot slaaf gemaakte mensen in Suriname, Sint Eustatius, Sint Maarten, Curaçao, Aruba en Bonaire.

• De Stad, Het Standbeeld en het Slavernijverleden | 15 min. | vo 3-6, mbo 1-4

Marlou van den Berge volgt in haar film stadsgesprekken in de gemeente Hoorn over het slavernijverleden, als voorbeeld van de brede maatschappelijke discussie over het Nederlandse slavernijverleden.