De komende weken gaan de scholen weer open voor alle leerlingen. Het is aan de scholen zelf om te bepalen of leerlingen 1 dag in de week met een deel van de klas naar school komen of dat de school en de lokalen groot genoeg zijn om hele klassen te kunnen accomoderen.
De leerlingen zullen in ieder geval blij zijn dat ze achter hun laptops vandaan kunnen kruipen en hun docenten en klasgenoten in levende lijven weer zullen zien. De eerste dagen zal er veel behoefte zijn om veel te kletsen en samenwerkend te leren. Daarom hieronder een aantal werkvormen die je hiervoor in kan zetten.
Klasgesprek
Met je mentorklas zal je vast de eerste mentorles gaan gebruiken om vooral met elkaar te kletsen om weer aan elkaar te wennen en ervaringen van de afgelopen tijd te delen. Grote kans dat deze periode zal aanvoelen als de eerste schoolweken in September waarbij het zou kunnen dat je klas weer terug in de normingsfase (een van de fases binnen de groepsdynamiek) zit. Eerder dit schooljaar publiceerde we de blogpost het belang van de ongeschreven regels hierover van Stichting School en Veiligheid.
Mogelijke vragen die je aan leerlingen kunt stellen:
- Wat vond je vervelend?
- Waren er ook dingen juist wel fijn/bijzonder?
- Wat vond je leuk aan thuisonderwijs?
- Zijn er dingen geweest die je heel erg hebt gemist van school?
- Hoe hebben je ouders je ondersteund bij het thuisonderwijs?
- Vond je dat wel of niet fijn? En waarom (niet)?
- Wat deed de leraar/mentor goed en wat had hij/zij beter kunnen doen?
- Welke dingen deed school goed en wat had de school beter kunnen doen?
- Wat zouden we alle drie (jij, school, ouders) moeten meenemen uit deze periode?
- Zijn er ook dingen die we nooit meer moeten doen (jij, school, ouders)?
- Wat ga je missen nu je weer gewoon naar school kunt gaan?
- Welke dingen, handelingen of gedachten hielpen je op de momenten dat je je rot/verdrietig/bang/ … voelde?
- Had je iemand met wie je kon praten over je gevoelens?
- Waren er mensen die jou een goed gevoel konden geven als je het moeilijk had? Bijvoorbeeld door je te troosten of door je te helpen met je huiswerk als het even niet meezat?
- Heb je nieuwe dingen geleerd over jezelf of over je vrienden en familie?
Vragen, vertellen, verwoorden
Indien je liever niet een klasgesprek voert maar de leerlingen juist met elkaar in gesprek wilt laten gaan kunnen je leerlingen ook in kleine groepjes deze vragen met elkaar bespreken. Een goeie werkvorm daarbij is vragen, vertellen, verwoorden.
In tweetallen:
- A interviewt B
- B interviewt A
In viertallen
- A’s vertellen over B’s, B’s vertellen over A’s.
Blijven staan
Docent Dieke deelde deze mooie presentatie in de Facebook groep Mentor in het VO. Leerlingen blijven staan of gaan zitten aan de hand van de statements die op de slides voorbij komen.
Klaagmuur en Jubelmuur
Met deze werkvorm kan je leerlingen laten terugblikken op de lockdown en na laten denken over de negatieve en positieve aspecten van deze periode. Leerlingen krijgen allemaal een stuk of 10 post-its en schrijven wat ze vervelend en fijn vonden op deze post-its. Door meerdere post-its te geven wordt het laagdrempeliger om ideeën op te schrijven en geef je ook ruimte aan klein leed en kleine geluksmomenten. Een deel van je bord of muur wordt de klaagmuur en de andere de jubelmuur. Leerlingen mogen één voor één naar het bord lopen en daar de post-it’s ophangen.
Wanneer iedereen zijn post-it’s heeft opgehangen kan je deze gaan groeperen om te zien waar de grootste pijn- en gelukspunten zitten en hierover het gesprek aangaan met je klas.
Ok maar krijgen we nu weer gewoon les?
Realiseer je wel dat meerdere voortgezet onderwijs docenten in de eerste dagen op het idee zullen komen om met de klas in gesprek te gaan. Een goed gesprek met de klas vraagt dan afstemming binnen het team. Bespreek wie er “gewoon” gaat lesgeven en in welke les er ruimte is voor een gesprek zodat je leerlingen niet meerdere keren op de dag dezelfde gesprekken zullen herhalen.
Maar ook wanneer je met je vakinhoud en leerdoelen verder wilt kan je nog steeds je leerlingen weer de meerwaarde van de lessen op school kunnen laten voelen door ze samenwerkend te laten leren met behulp van de volgende werkvormen.
Zeshoekig denken
Zeshoekig denken (hexagonal thinking) is een goeie werkvorm om leerlingen te laten brainstormen en verbanden te laten leggen over een bepaald onderwerp. Ik gebruik deze werkvorm vaak in de workshops die ik geef aan docenten en heb dan ook mijn eigen set van honderden herschrijfbare hexagon kaartjes. Het mooie van deze werkvorm is dat het discussie stimuleert omdat je de kaartjes op kan pakken en ergens anders neer kan leggen om nieuwe verbanden te leggen. Zo kom je tot nieuwe inzichten en gaan je leerlingen vanzelf in discussie over hoe ze het onderwerp interpreteren om zo tot een gezamenlijke mindmap te komen.
Wanneer leerlingen allemaal dezelfde hexagon kaartjes aan gaan raken blijft het niet helemaal corona-proof, maar gelukkig is deze werkvorm ook goed digitaal te doen in bijvoorbeeld gedeelde Powerpoint, Keynote of Google Slides presentaties. (Ik deel hier de alleen lezen versies. Maak een kopie van de presentatie om ze te kunnen bewerken)
Onderwijsleergesprek-bingo
Weet je dat lange tijd aan het vertellen zal zijn in je onderwijsleergesprek dan is een Bingo een goeie manier om leerlingen spelenderwijs bij de les te houden en het wat interactiever te maken. Vertel wat het onderwerp van de les zal zijn en deel de leerlingen op in groepjes. Laat ze samen 24 begrippen bedenken die ze verwachten te horen tijdens het gesprek over dit onderwerp.
Tijdens het gesprek zullen de leerlingen antwoorden geven of vragen stellen om zo de woorden die ze op hun bingokaart hebben staan bij jou te ontlokken.
Quizlet Live
Quizlet live is een van mijn favoriete spellen om met de klas te doen. Quizlet is een flashcard tool die leerlingen kunnen gebruiken om begrippen eigen te maken. Met Quizlet Live maak je hier een spel van omdat je leerlingen in groepjes moeten samenwerken om de juiste definite bij het juiste begrip te zoeken. Quizlet Live maakt bij de start van de quiz zelf groepjes en normaliter begint het spel dan met een wir-war van leerlingen die zo snel mogelijk naast hun groepsgenoten gaan zitten om het spel te spelen. Aangezien er nu van de leerlingen wordt verwacht dat ze op hun stoel blijven zitten om de anderhalve meter in stand te houden kan je een spelvariant gebruiken waarbij leerlingen op afstand overleggen. Normaliter bij het spelen van dit spel is het mogelijk dat dominante leerlingen op de schermen van hun teamgenoten klikken zonder te overleggen. Wanneer de leerlingen niet naast elkaar zitten worden ze geforceerd om meer te discussiëren. Dit wordt gegarandeerd een kabaal maar dat maakt het vast extra leuk.
Roddelend feedback geven
De werkvorm roddelend feedback geven is een van mijn favoriete werkvormen om in te zetten in de mentorles of wanneer leerlingen op een product of proces moeten reflecteren. Het biedt leerlingen een speelse manier om eerlijk te zijn naar hun klasgenoten.
Stap 1 Iedereen brengt een probleem in (5 min) elke leerling verteld wat hij lastig vond aan de opdracht en waar hij vastliep.
Stap 2 Deelnemers kiezen een probleem om te bespreken (1 min) Welk probleem spreekt te meeste leerlingen aan of welke leerling heeft de meeste hulp nodig. Leerlingen kiezen 1 probleem waarmee ze aan de slag zullen gaan.
Stap 3 Toelichting op de probleemsituatie en vragen stellen ter informatie(12 min) De leerlingen waarvan het probleem is gekozen legt nog een keer uit waar hij tegenaan loopt. De andere leerlingen stellen vragen om zo tot de oorzaak van het probleem te komen.
Stap 4 Liefdevol roddelen/analyse (8 min) De leerling met het probleem draait zich om/zit niet bij gesprek maar hoort alles. De anderen “roddelen”, dat wil zeggen, spreken over de de leerling en zijn probleem en wisselen “gevoelige” informatie uit. Alle oordelen mogen. “Ja, hij is gewoon veel te lui en moet een schop onder zijn kont krijgen” dus ook.
Stap 5 Iedereen noteert advies voor de leerling met het probleem (2 min) ‘Wat ik zou doen als ik jou was…’
Stap 6 Advies wordt voorgelezen en overhandigd (1 min)
Stap 7 Inbrenger van probleem zegt ‘dankjewel’
Trashketbal
Trashketball is een quiz met een sportief element waar je jouw leerlingen gegarandeerd mee motiveert. Je maakt een presentatie met wat vragen en leerlingen overleggen in groepjes wat het antwoord op de vraag is. Ze schrijven het antwoord op een vel papier en houden die omhoog. Door goede antwoorden te geven verzamelen leerlingen proppen papier, waar ze aan het eind van het spel punten mee kunnen scoren door ze in de “trash” te gooien. Erg simpel, maar heel leuk.
Laat leerlingen dichtbij de prullenbak gooien voor 1 punt, halverwege het klaslokaal voor 2 punten en vanuit achterin het klaslokaal voor 3 punten. Zo combineer je kennis, handigheid en strategie in dit spel. Reserveer genoeg tijd voor dit onderdeel van de quiz aan het eind van de les.
Geniet ervan dat je je leerlingen weer in je klaslokaal hebt want wat waren die online lessen toch vreselijk saai af en toen. Veel plezier toegewenst
